این کتاب از روی فایل پاور پونت به صورت اسلاید اسلاید آماده سازی شده است.
فهرست مطالب:
مقدمه
• تعیین موضوع تحقیق
• بیان مسئله تحقیق
• اهداف تحقیق
• فرضیه یا سوالات مهم
• تعریف مفاهیم و متغیرها
• مقیاس اندازه گیری
• جامعه مورد مطالعه
• روش های جمع آوری اطلاعات
• روش های تجزیه و تحلیل دادها
• مرور بررسی های قبلی
• برنامه ریزی اجرا
• ملاحظات اخلاقی
• محدودیت های تحقیق
• گزارش نویسی
کلمات کلیدی: جمع آوری اطلاعات، تحلیل داده، گزارش نویسی، روش تحقیق، آموزش نوشتن تحقیق
چگونه یک مقاله ISI بنویسیم؟
ISI چیست ؟
موسسه اطلاعات علمی ( Institute for Scientific Information )
بانک اطلاعات ISI مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلات علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد. شمار مجلات ISI ثابت نیست. یک مجله ممکن است در یک زمان٬ از مجلات ISI محسوب شود٬ اما به دلیل کاهش بار علمی٬ بعدا از لیست مجلات ISI کنار گذاشته شود. در حال حاضر بیش از ۱۶۰۰۰ مجله٬ در لیست ISI قرار دارند. هر ساله ۲۰۰۰ مجله جدید مورد ارزیابی قرار می گیرد و حدود ده درصد آنها به لیست ISI اضافه می شوند.
هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI یکسری مراحل
ارزیابی را پشت سر می گذارد. ازجمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت
استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI ، کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی
مقالات چاپ شده در آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشرآن می باشد.
لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی
قرار نمی گیرد بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد. از
جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان
مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می
شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگر چه اطلاعات علمی مهم به
تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد
تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگان مجلات علمی در
ISI نمی توانند عناوین و منابع بکاررفته در مقالات را به زبان انگلیسی
ترجمه کنند. داوری علمی و تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسط داوران نام
آشنای علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که
گویای اعتبار و غنای علمی مجله است.
ارجاع به خود یا self citation چیست؟
اگر منابع ذکر شده در مقاله٬ پژوهش نویسندگان خود مقاله باشد٬ این کار
از ارزش مقاله می کاهد زیرا جنبه بین المللی بودن آن را ضعیف می کند. درجه
ارجاع به خود مجلات ISI معمولا کمتر از ۲۰٪ است.
ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟
این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن
محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports
یا به اختصار JCR ٬ منتشر می شود. این ضریب٬ نه برای مقاله یا نویسنده٬
بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می
گیرد. فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در
آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده
باشد٬ ضریب ارجاع آن مجله٬ از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که ۸/۰ است.
یعنی به طور متوسط٬ هر مقاله آن نشریه ۸/۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر
قرار گرفته است.
ISI بودن یک مجله را چگونه تعیین کنیم؟
بهترین راه٬ مراجعه به سایت هایی نظیر تامسون است. زیرا همچنان که گفته
شد٬ هم تعداد مجلات زیاد است و هم ISI محسوب شدن یک مجله ممکن است همیشگی
نباشد.هر نشریه با هر امتیاز علمی در کشور چاپ شود اگر ضریب تأثیرش صفر
باشد، در این پایگاه قرار نمی گیرد. متأسفانه، در حال حاضر تمامی نشریات
ایرانی دارای ضریب تأثیر صفر بوده و جایی در این پایگاه ندارند.
ISC چیست؟
ISC یا همان پایگاه استنادی علوم جدید و تکنولوژی که همانند ISI دارای
مقالات دانشمندان است که خوشبختانه در ایران نیز چنین پایگاهی تاسیس شده
است وهم اکنون به فعالیت می پردازد.
معیار اصلی ورود مجلات به نمایه های سه گانه ISI چیست؟
بر اساس قانون تجمع گارفیلد متون هسته برای تمامی رشته های علمی بیش از
1000 مجله نیست. همچنین مطالعه ای از سوی گارفیلد بر روی پایگاه اطلاعاتی
اِس.سی.آی ( Science Citation Index ) نشان داده است که 75% ارجاعات در
کمتر از 1000 عنوان مجله شناسایی شدند.
حال اگر لازم نباشد که یک نمایه استنادی چند رشته ای جامع بیشتر از چندهزار مجله را پوشش دهد، این مجلات را چگونه باید برگزید؟
هر چند برخی شائبه تاثیر پذیری این امر از سیاست و ... را مطرح می کنند ولی نظر ISI Thomson چیز دیگری است. یعنی هزینه- کارآیی. گارفیلد خود می گوید: چون مساله پوشش، وجهی عملا اقتصادی دارد، معیار برای آنچه انتخاب می شود، هزینه-کارایی است. هدف هزینه – کارآمدی یک نمایه به حداقل رسانیدن هزینه در ازای شناسایی یک مدرک مفید و به حداکثر رسانیدن احتمال دستیابی به یک مدرک مفید منتشره است. یک نمایه هزینه- کارآمد باید پوشش دهی خود را تا حد امکان محدود به آن مدارکی نماید که ممکن است افراد مفیدشان بدانند. به زبان ساده ISI Thomson مجلاتی را نمایه می کند که احتمال استناد به آنها بیشتر باشد.ولی چه شاخصی می تواند صلاحیت ورود دیگر مجلات به جمع مجلات منبع ISI Thomson را تایید کند. جواب بسیار ساده است: فراوانی استناد به مجلات در منابعی که پیشتر در این نمایه وارد شده اند.اگر دانشگاهها می خواهند مجلات خود را در نمایه های سه گانه ISI Thomson وارد کنند، علاوه بر رعایت ضوابط عمومی مانند وضعیت نشر، کیفیت مقالات، ترکیب سردبیری و تحریریه و ... باید در جستجوی راهکارهایی باشند که به مجلات آنها از سوی مجلات منبع ISI Thomson ، استناد شود. شاید یکی از راهها تشویق محققان دانشگاه در استناد به مدارک مجلات داخلی، در مقالات ارسالی به مجلات تحت پوشش نمایه های سه گانه ISI Thomson باشد.
چگونه یک مقاله ISI بنویسیم؟
برای نوشتن یک مقاله استاندارد جهت انتشار در مجلات معتبر ISI چه باید کرد؟
جامعه محققین ایران با حجم بالای تولید علم ودانش در کشور روبرو است و این افتخار بزرگ باید در صحنه های بین المللی با قدرت تمام به ثبت برسد . مهم ترین راه ثبت تولیدات دانش محققین ایرانی , انتشار مقالات این عزیزان در مجلات معتبر فهرست آی اس آی است .
برای موفقیت در پذیرش مقاله باید به نکات زیر توجه نمود :
1- داشتن عنوان مناسب با تحولات روز :
عنوان مورد نظر باید کاملا واضح و دارای لغات کلیدی تحقیق باشد. عناوین طولانی سبب کاهش نمره ارزشیابی مقاله می شود .
2- چکیده مناسب :
چکیده تحقیق باید مختصر و مفید باشد .چهار بخش اصلی چکیده
3- بیان مسئله (2 تا 3 خط)
4- روش تحقیق :
نوع تحقیق ( میدانی – کتابخانه ای – طولی – تقاطعی - ...) (یک خط)
محل تحقیق ( مکان اجرا ) ( منطقه – شهر – کشور )(نیم خط)
دوره تحقیق )از ماه ....در سال ... تا ماه .....سال ....) (نیم خط)
جامعه تحقیق , نمونه تحقیق ( تعداد افراد منتخب ) (نیم خط)
روش انتخاب حجم نمونه ( تصادفی ساده – تصادفی خوشه ای -.(نیم خط)..
نوع آزمون آماری کای اسکوار(خی دو ) – تی استیودنت – رگرسیون – .. (نیم خط)
نوع مدل : نام مدل
5- نتایج تحقیق :
نتیجه فرضیه های تایید یا رد شده نوشته شود .( دو تا 3 جمله )
لغات کلیدی : حداکثر چهار کلمه
بخش های بعدی مقاله :
مقدمه : Introduction
در این بخش محقق با نوشتن مطالب کلی توجه خواننده را به سوی موضوع تحقیق متمایل می کند .در نوشتن مقدمه بهتر است موارد زیر را رعایت نمایید
ابتدا یک تعریف از موضوع مورد نظر از قول منابع معتبر .( این منبع باید از همه مهم تر باشد , اعتبار بیشتر سبب جلب توجه بیشتر خواننده می شود ) .سپس مطالب مرتبط با مقدمه را در این بخش قرار دهید.(یادتان باشد هیچ جمله ای را بدون منبع ننویسید.) .
بیان مسئله :
در اینجا هم ابتدا به تعریف مسئله بپردازید و سپس مشکلات و مسایل مرتبط با موضوع را بیان کنید و سعی کنید سوالهایی را که در فرضیات تحقیق مطرح نموده اید را دراین بخش به صورت جملات پرسشی مطرح نمایید ولی این پرسشها باید در جملات خبری باشد
مثلا :
در فرضیه دارید
"رابطه مستقیمی بین اجرای مدیریت مشارکتی و افزایش بهره وری در بیمارستانها وجود دارد "
این موضوع را میتوانید در بیان مسئله چنین بنویسید :
"اینکه آیا می توان از روش مدیریت مشارکتی در شرکتهای خدماتی و بیمارستانها با حداکثر بهره وری استفاده نمود , هنوز مورد اختلاف نظر پژو هشگران علم مدیریت است . "
اهمیت موضوع :
در این بخش هم اهمیت مسئله را بیان می کنید .
اینکه "عدم توجه به این مسئله سبب چه عواقبی در .. می شود و اجرای درست آن چه نتایج مثبتی به همرا ...دارد .(آوردن اعداد و ارقام معتبر به صورت در صد و ...)
در کشور های دیگر چه نتایجی از این مسئله گرفتند و عدم اجرا ی آن سبب چه مشکلاتی شده است . ( یادتان باشد که این مطالب را باید حتما با ذکر منبع در آخر هر جمله بنویسید .از خودتان قلم فرسایی نکنید .در نهایت بنویسید که اگر این تحقیق در ...اجرا شود چه نتایجی برای مسئولین و ... دارد ؟
مروری بر تحقیقات انجام شده :
ابتدا از تحقیقات سالهای اخیر شروع کنید و به عقب بروید .
اگر مقاله را برای مجلات داخلی می فرستید , ابتدا از تحقیقات داخلی بنویسید .
اگر مقاله را برای مجلات خارجی می فرستید برعکس فوق انجام دهید .
از نوشتن نام یک نفر به صورت مکرر جدا خود داری نمایید . (اینکار این شبهه را بر می انگیزد که شما از منابع مختلف استفاده نکرده اید ...)
برای مقالات رشته های تاریخ هر چه منبع قدیمی تر باشد جالب تر است .ولی برای مقالات مدیریت , فنی و پزشکی و علوم پایه باید از منابع جدید استفاده بیشتری بکنید .
اگر مطمین نیستید که مطلب مربوط به یک منبع هست یا نه , جدا از نوشتن آن خود داری نمایید. چون بر رسی کنندگان مجلات خارجی کلیه جملات شما را با منابع موجود تطبیق می دهند و اگر خلاف آن ثابت شود مقاله مردود خواهد شد .
اگر از منابع و مقالات اینتر نتی استفاده می کنید , این مقالات با ید حتما یک مقاله تحقیقاتی باشند .از نوشتن مطالب از سایتهای تبلیغاتی جدا خود داری نمایید چونکه نویسنده برای تبلیغ شرکت خود ممکن است دقت زیادی در منبع مورد نظر نشان ندهد . بهتر است مقاله مورد نظر دارای مشحصات دانشگاهی باشد . (مقالاتی که دارای فرمت PDF هستند از اعتبار بیشتر ی برخوردارند .) .
اگر مطلبی را از کتابهای ترجمه شده داخلی اقتباس می کنید ,
یادتان باشد که اغلب این کتابها در جهان دارای ویرایشهای جدید تری هستند .ولی در ایران هنوز ترجمه و منتشر نشده اند .بهتر است کتاب اصلی با ویرایش جدید را پیدا نموده و از آن رفرانس بدهید .در این موارد می توانید از مراکز تحقیقاتی و شرکتهای اطلاع رسانی معتبر در داخل کشور استفاده نمایید .
مشکل مهم
بسیاری از محققین عزیز داخلی به علت ضعف زبان انگلیسی مجبورند از مقالات ترجمه شده در کتابهای داخلی استفاده نمایند . غافل از اینکه این کتابها بارها ویرایش شده و ممکن است جملات آن عوض شده باشد . حتی اگر مطالب آن کتاب عوض نشده باشد ولی نوشتن نام نویسنده و سال انتشار قدیمی آن سبب می شود که کارشناسان مجلات خارجی نتیجه بگیرند که شما به منابع جدید دسترسی ندارید و این مسئله شانس پذیرش مقاله شما را پایین خواهد آورد .برای حل این مشکل باید جدیدترین کتاب را از همان نویسنده پیدا کنید .
برخی از موارد ممکن است نتوانید کتاب مورد نظر با ویرایش جدید را در داخل کشور پیدا نمایید .در این مواقع از همان نویسنده ممکن است مقالاتی در تاریخ جدید در جهان چاپ شده باشند .اگر آن مقاله را از همان نویسنده پیدا کنید , مشکل منبع نویسی شما حل خواهد شد و دیگر مجبور نیستید نام کتاب ترجمه شده را که دارای سال انتشار قدیمی است را بنویسید . به جای آن مقاله مورد نظر را پیدا کرده و با ترجمه مقاله جمله مورد نظر را از همان نویسنده پیدا میکنید .پس از اطمینان از این مسئله نام همان نویسنده را با سال انتشار جدیدتر در مقاله خود می آورید .
بطور کلی نوشتن منبع ترجمه شده به زبان فارسی برای مجلات خارجی کار جالبی نیست و از اعتبار مقاله میکاهد ولی برای مجلات داخلی این مشکل کمتر است اگر چه مجلات داخلی نیز از اصالت منبع استقبال می کنند و آخرین ویرایش را بیشتر قبول دارند .
فرضیات و اهداف تحقیق :
فرضیات را دقیق و مناسب بنویسید .
روش تحقیق :
روش تحقیق بخش بسیار مهم مقاله را تشکیل می دهد . برای نوشتن روش تحقیق حتما با متخصصین آمار مشورت نمایید . اگر مطالب مقاله شما در سطح بالا باشد ولی روش تحقیق درستی را انتخاب نکرده باشید زحمتتان به هدر خواهد رفت .
مطالب نوشته شده در بخش چکیده پیروی نمایید منتهی از جملات کاملتر و بیشتری استفاده نمایید .
نتایج تحقیق :
برای نوشتن نتایج تحقیق در مقاله انگلیسی باید از مهم ترین جداول و نمودار ها استفاده نمایید . همه جداول و نمودارها را در مقاله قرار ندهید و از کشدار کردن مقاله جدا خود داری نمایید .
بطور مثال اگر برای چند سوال مر بوط به هر فرضیه یک آزمون انجام داده اید .سعی کنید جدول نهایی آزمون را در مقاله قرار دهید .
بحث و نتیجه گیری :
در این بخش باید ابتدا چند نکته مهم را از ادبیات تحقیق بیاورید . سپس نتیجه هر فرضیه را نوشته و پس از آن نتیجه تحقیقات دیگران را در رابطه با آن فرضیه بنویسید و بعد این نتایج را با نتیجه خود مقایسه نمایید
مثلا "
در این تحقیق مشاهده شده است که رابطه معنی داری بین ..... و ...... وجود دارد . این نتیجه با نتایج کاپلان و همکاران (کاپلان 2003) و راجر (2002) و موریسون (1996) مطابقت دارد و لی نتایج اعلام شده توسط آقای ... در ایران (1997) خلاف این نکته را نشان می دهد . از سوی دیگر در رابطه با .......مشاهده می شود که در این تحقیق ........اما پارکر (2001) اعلام نموده است که .......
توجه می نمایید که منابع مختلفی در این پاراگراف نوشته شده اند .در واقع یک مقاله درست و مناسب باید همین مشخصات دارا داشته باشد .بطور کلی همه قسمتهای مقاله باید کم و بیش دارای این تعداد منبع در لابلای جملات خود باشند .
پیشنهادات :
پیشنهاد باید در دو بخش داخل کشور و خارج کشور (بین المللی ) باشد .
تشکر و تقدیر :
از اساتید و دوستان و آشنایان در چند جمله کوتاه تشکر کنید .
منابع :
منابع باید کاملا دقیق نوشته شوند .
برای نوشتن منابع می توانید به منابع مقالات منتشر شده توجه نمایید .
اگر از یک مقاله فارسی استفاده کردید , سال هجری شمسی را به سال میلادی تبدیل کنید .
ترجمه مقاله :
ترجمه یک مقاله برای ارسال به مجلات خارجی یک ترجمه معمولی نیست . مترجم علاوه بر تبحر در ترجمه باید به علم مربوطه آشنایی کامل داشته باشد .چه بسا مقالات تحقیقاتی جالبی که به علت عدم آشنایی مترجم با اصطلا حات تخصصی مردود شدند . اکیدا پیشنهاد می کنیم که برای ترجمه , حاصل زحمات خود را به دست افراد مجرب بدهید .
گام های نوشتن مقاله ISI
گام اول:
بسیاری از دوستان به دلایل مختلف، از جمله چاپ مقاله برای ممتاز بودن و
قبولی بدون آزمون در دکتری، ارتقا یا اینکه یه همین جوری یه چیزی چاپ کرده
باشند، اقدام به نوشتن مقاله آی اس آی می کنند. این نگاه شاید برای مجلات
داخل جواب بدهد، اما برای مجلات خارج و بویژه آی اس آی، به هیچ عنوان درست
نیست. برای چاپ مقاله در مجلات داخل، کافی است که با یکی از اساتید صاحب
نفوذ اقدام به نوشتن مقاله نمایید که به احتمال زیاد هم موفق می شوید، زیرا
مجلات داخل بیشتر به اعتبار استاد بها می دهند تا به اصل مقاله یا کاربردی
بودن مقاله. اما برای مجلات آی اس آی حتما باید یه چیز درست و حسابی آماده
کرده باشید. بعضی از دوستان نگران زبان انگلیسی هستند، درست است که مسلط
بودن به زبان انگلیسی خیلی کمک می کند، اما می توان همان فرمت ارایه
اطلاعات را در فارسی رعایت کرد و بعد مقاله را هم ترجمه و هم ویرایش زبانی
کرد (در دو مرحله و توسط دو مترجم مختلف).
پس، اولین و مهمترین گام در نوشتن مقاله آی اس آی، این است که از این توهم بیرون بیاییم که می خواهیم یه چیزی چاپ کنیم، مهم نیست که کجا و با چه محتوایی، فقط آی اس آی باشه!
مطمئن باشید با این دیدگاه هیچ وقت نمی توانید یه مقاله درست و درمان چاپ کنید، زیرا در اولین مرحله ای که به تولید رسیدید، فقط می خواهید که سریعا مقاله را بفرستید و از تکمیل آن خودداری می کنید و همین عجله کردن یا صبر و تحمل اندک به محتوای کار ضربه ای کلیدی می زند...
هدف در نوشتن مقاله علمی، کمک به توسعۀ دانش در آن زمینه خاص است، اگر
به این دیدگاه برسیم، دیگر هیچ وقت در ساعات طولانی و خسته کننده مقاله
نوشتن کم نمی آوریم و مهمتر اینکه نوشتن ما در آن زمینه ادامه پیدا می کند.
بسیاری از دوستان به محض چاپ مقاله شان در یک مجله آی اس آی، دیگر نوشتن
در آن زمینه را رها می کنند. ادامه دادن به چاپ مقاله در یک زمینه خاص، به
کارهای ما جهت می دهد...
گام دوم – انتخاب موضوع
موضوعی که برای نوشتن مقاله انتخاب می شود نباید خیلی کلی باشد که
بتوان برای آن کتاب نوشت. بطور کلی، انتخاب موضوعات بین رشته ای خیلی خوب
است؛ یعنی استفاده از روش های یک رشته در رشته دیگر. برای مثال، تعیین
نیازهای آموزشی کارکنان، تعیین و بهبود مولفه های موثر بر اجتماعی سازی،
ارتقای کیفیت خدمات، تعیین استراتژی کلان سازمان، طراحی برنامه ها، نیاز
سنجی پژوهشی و تعیین اولویت ها، تعیین شاخصهای بهره وری، ارزیابی عملکرد
بوسیله روشهای QFD، fuzzy-QFD، ANP، fuzzy-ANP، AHP، fuzzy-AHP
،Statistical clustering ،DEA ، Goal Programming و شبکه های عصبی هر کدام
می تواند یک مقاله آی اس آی باشد. گاهی وقت ها تصور می شود که نوشتن مقاله
در فنی مهندسی خیلی راحت تر از علوم انسانی است. در حالی که دانشجویان رشته
های علوم انسانی گزینه های بیشتری برای انتخاب موضوع دارند. مثال بالا را
با دقت بررسی کنید. یک موضوع با چندین روش مختلف. می توان با موضوع های
بالا نزدیک به 50 مقاله آی اس آی نوشت. یکی از اساتید (با درجۀ استاد تمام)
نقل می کرد که در رشته شیمی یک نفر یک گرم طلا را با ماده ای دیگر مخلوط
می کند و نتیجه را یک آی اس آی چاپ می کند و فرد دیگر می آید همان آزمایش
را با دو گرم طلا انجام می دهد و یک مقاله آی اس آی دیگر چاپ می کند. واقعا
چنین چیزی صحت ندارد، در علوم مهندسی و پایه برای هر مساله ای راه حلی
وجود دارد که یا آنرا بکار می گیرند و یا منتظر می شوند که پیشرفت علم به
جواب آن برسد. اما، در علوم انسانی بسته با تعریف ما از مساله جوابهای
مختلفی بدست می آید و گاهی وقت ها تعریف مساله نسبی است که هیچ گاه برای آن
جوابی یافت نمی شود.
بگذریم، بهتر است ما هم کمی دید فنی پیدا کنیم و با این دید برویم سراغ
مسائل که می خواهیم آنها را حل کنیم. حال می رویم سراغ روش های حل مساله.
از دوستان و هم اتاقی ها می توان به بهترین بحو برای مقاله استفاده کرد.
بنشینید و با هم بحث کنید ببینید با تلفیق مباحث روز در هر دو رشته به چه
چیز هایی می توان دست یافت. بیشتر از بچه های آمار، مدیریت صنعتی و صنایع
می توان برای روش های جدید و کمی استفاده کرد.
راه دیگر برای یافتن موضوع مناسب، مسائلی است که علاقه فردی شما است و شما با آنها درگیر هستید. در مورد آن فکر می کنید و به راه حل هایی می رسید. حال از کسی که در رشته ای دیگر، روش هایی را بکار گرفته است، بخواهید برای ساماندهی مقاله در قالب آن روش تحقیق به شما کمک کند.
کسانی که در نوشتن مقاله مبتدی هستند، می توانند مجلات معتبر رشته خودشان و رشته های نزدیک به آن را پیدا کنند (در وبلاگ اکثر آنها آمده است). بعد کل مقالات دو سال اخیر هر مجله را بخوانند، در این صورت خیلی خوب دستشان می آید که هر مجله چه نوع مقالاتی را چاپ می کند؛ بخصوص مقالات در دست چاپ. مثلا، بعضی از مجلات به آمار و ارقام اهمیت بالایی می دهند، ولی بعضی دیگر تحلیل نویسنده و نتیجه گیری برای آنها خیلی اهمیت دارد. در این حالت سعی کنید تراوشات ذهنی تان را در همان قالبی که مجله می خواهد ارایه کنید.
یکی از دوستان دیگر نقل می کرد که من کل مقالات یک مجله را خواندم، بعد از داخل هر مقاله مطالبی را جمع آوری کردم. همانها را به شکل یک مقاله فرستادم و چاپ شد. این نیز روش مناسبی است. البته، به این نوع مقالات اصطلاحا مقالات مروری یا Review گفته می شود.
برای دانشجویان ارشد و دکتری انتخاب موضوع کار دشواری نیست، زیرا آنها موضوع را قبلا در پایان نامه انتخاب کرده اند. با فرض اینکه موضوع انتخاب شده است به سراغ گام بعدی می رویم.
البته به یاد داشته باشیم فرآیند نوشتن مقاله با فرآیند انجام تحقیق یا پایان نامه تفاوت های زیادی دارد...
در مرحله سوم در نوشتن مقاله آی اس آی، یعنی زمانی که عنوان دقیق مقاله را انتخاب کرده اید، کارتان را با بررسی کارهای دیگران در آن زمینه آغاز نمایید. البته با معیارهای زیر نیز می توانید در مجلات آی اس آی، به دنبال عناوینی بگردید که برای جامعه علمی تازگی دارد.
ابتدا به سایت های علمی مختلف که حوزه وسیعی از نشریات و کتب را چاپ می کنند بروید. قاعدتا خیلی از این سایت ها، برای ارایه سرویس پول دریافت می کنند که این پول را دانشگاه می پردازد. پس باید در سایت دانشگاه به جستجو بپردازید.
فهرست جامعی از سایت های علمی معتبر در سایت اداره کل تامین تجهیزات و اطلاعات علمی دانشگاه تهران آمده است. برای نمونه به پایگاههای زیر مراجعه نمایید:
1. Science Direct
2. Springer
3. Emerald
4. Oxford Journals
5. John Wiley
در این پایگاه دانشگاه تهران، راهنمای جستجو در هریک از این سایت های
علمی ارایه شده است. مطالعه دقیق آنها باعث می شود با زمان بسیار کمتری، به
مقالاتی که می خواهید سریعتر دسترسی پیدا کنید.
در تک تک این سایت ها به دنبال مقالاتی بگردید که با موضوع انتخابی شما (و
احیانا پایان نامه شما) ارتباط دارند. آنها را دانلود کنید. معمولا در
خیلی از موضوع ها، تعداد مقالات زیاد است. در دو موضوع برای مقالات در حال
انجام، اولی 254 و دومی 157 مقاله دانلود کردم که می خواهم به تدریح آنها
را بخوانم.
در حین خواندن مقالات مطالب زیادی در مورد نحوه نوشتن، جمله بندی و ساختار مقاله بدست می آید. این قسمت از کار کمی خسته کننده است، اما سعی کنید طفره نروید و کارتان را با دقت انجام دهید. قالب جملات را بردارید، بعد محتوای خودتان را در آن قالب بریزید (واژه ها را عوض کنید اما زمان فعل ها و نحوه ارتباط دو جمله در یک پاراگراف را دست نزنید). این کار تمرین خوبی برای یادگیری انگلیسی نوشتن است. وقتی که تعدادی از مقالات را با دقت بررسی کردید، متوجه می شوید که دیگران چگونه نوشته اند. حتی می توانید ادبیات نظری را صرفا با جمع آوری از بقیه مقالات بصورت گیومه تنطیم کنید. یادمان باشد که ادبیات نظری نباید زیاد باشد، صرفا در حدی که کار ما را با مقالات قبلی مرتبط سازد، نه اینکه تمام مفاهیم را بخواهیم توضیح دهیم. توضیح بیش از حد بدیهیات داور را خسته می کند، زیرا داور به ادبیات نظری اشراف کامل دارد.
کم بودن تعداد صفحات مقاله نیز عامل مهمی در موفقیت مقاله است، اگر مقاله در تعداد زیادی صفحه نوشته شده باشد، باعث سردرگمی داور و خوانندگان می شود. در حد 10 تا 12 صفحه مطلوب است. سعی کنیم از دید یک خواننده به مقاله نگاه کنیم.
نکته خیلی مهم:
بعضی از دوستان بعد از اتمام پایان نامه، شروع به خلاصه کردن پایان نامه می کنند، مثلا پایان نامه 150 صفحه ای را به 14 تا 15 صفحه می رسانند. بعد فکر می کنند که مقاله پایان نامه شان آماده است. همواره بیاد داشته باشیم
نوشتن مقاله سخت تر است از کاری که برای خود تحقیق انجام می دهیم.
یعنی وقتی پایان نامه تمام شد، تازه پروژه نوشتن مقاله شروع می شود. ادبیات نظری باید از اول به انگلیسی نوشته شود؛ چون کار زیاد سختی نیست، باید مقالات مختلف را بخوانید و از مطالب مهم آنها کپی کنید. بعد بین آنها ارتباط منطقی برقرار کنید. در حد دو تا سه صفحه. این کار حتما بعد از اتمام پایان نامه انجام می شود و هیچ ارتباطی به فرآیند پایان نامه ندارد.
پس بطور خلاصه برای بررسی ادبیات نظری مراحل زیر پیشنهاد می شود:
1. مراجعه به سایت های علمی و دانلود مقالات مرتبط؛
2. خواندن مقالات و الگو برداری از نحوه نوشتن؛
3. جمع آوری ادبیات نظری (کپی کردن جملات
4. ایجاد ارتباط منطقی بین پاراگراف های کپی شده.
-------------------------------------------------------------------------
موسسه ISI چیست و چگونگی نوشتن مقالات ISI
موسسه اطلاعات علمی (Institute for Scientific Information):
بانک اطلاعات ISI مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلات
علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد.
شمار مجلات ISI ثابت نیست. یک مجله ممکن است در یک زمان٬ از مجلات ISI
محسوب شود٬ اما به دلیل کاهش بار علمی٬ بعداً از لیست مجلات ISI کنار
گذاشته شود. در حال حاضر بیش از ۱۶۰۰۰ مجله٬ در لیست ISI قرار دارند. هر
ساله ۲۰۰۰ مجله جدید مورد ارزیابی قرار می گیرد و حدود ده درصد آنها به
لیست ISI اضافه می شوند.
هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISIیکسری مراحل ارزیابی
را پشت سر می گذارد. ازجمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت استانداردهای بانک
اطلاعاتی ISI ، کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقالات چاپ شده در
آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشرآن می باشد. لازم به ذکر است که هیچ یک
از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی گیرد بلکه با بررسی
مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد. از جمله مواردی که در ارزیابی
مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی
باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می شود که منابع نیز به زبان
انگلیسی نوشته شوند. اگر چه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می
رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی
ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگان مجلات علمی در ISI نمی توانند عناوین و
منابع بکاررفته در مقالات را به زبان انگلیسی ترجمه کنند. داوری علمی و
تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای علمی از جمله عمده
ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که گویای اعتبار و غنای علمی
مجله است.
ارجاع به خود یا self citation چیست؟
اگر منابع ذکر شده در مقاله٬ پژوهش نویسندگان خود مقاله باشد٬ این کار از
ارزش مقاله می کاهد زیرا جنبه بین المللی بودن آن را ضعیف می کند. درجه
ارجاع به خود مجلات ISI معمولا کمتر از ۲۰٪ است.
ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟
این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن
محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports
یا به اختصار JCR ٬ منتشر می شود. این ضریب٬ نه برای مقاله یا نویسنده٬
بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می
گیرد. فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در
آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده
باشد٬ ضریب ارجاع آن مجله٬ از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که ۸/۰ است.
یعنی به طور متوسط٬ هر مقاله آن نشریه ۸/۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر
قرار گرفته است.
ISI بودن یک مجله را چگونه تعیین کنیم؟
بهترین راه٬ مراجعه به سایت هایی نظیر تامسون است. زیرا همچنان که گفته
شد٬ هم تعداد مجلات زیاد است و هم ISI محسوب شدن یک مجله ممکن است همیشگی
نباشد.هر نشریه با هر امتیاز علمی در کشور چاپ شود اگر ضریب تأثیرش صفر
باشد، در این پایگاه قرار نمی گیرد. متأسفانه، در حال حاضر تمامی نشریات
ایرانی دارای ضریب تأثیر صفر بوده و جایی در این پایگاه ندارند.
ISC چیست؟
ISC یا همان پایگاه استنادی علوم جدید و تکنولوژی که همانند ISI دارای
مقالات دانشمندان است که خوشبختانه در ایران نیز چنین پایگاهی تاسیس شده
است وهم اکنون به فعالیت می پردازد.
معیار اصلی ورود مجلات به نمایه های سه گانه ISI چیست؟
بر اساس قانون تجمع گارفیلد متون هسته برای تمامی رشته های علمی بیش از
1000 مجله نیست. همچنین مطالعه ای از سوی گارفیلد بر روی پایگاه اطلاعاتی
اِس.سی.آی (Science Citation Index) نشان داده است که 75% ارجاعات در کمتر
از 1000 عنوان مجله شناسایی شدند.
حال اگر لازم نباشد که یک نمایه استنادی چند رشته ای جامع بیشتر از چندهزار مجله را پوشش دهد، این مجلات را چگونه باید برگزید؟
هر چند برخی شائبه تاثیر پذیری این امر از سیاست و ... را مطرح می کنند
ولی نظر ISI Thomson چیز دیگری است. یعنی هزینه- کارآیی. گارفیلد خود می
گوید: چون مساله پوشش، وجهی عملا اقتصادی دارد، معیار برای آنچه انتخاب می
شود، هزینه-کارایی است. هدف هزینه – کارآمدی یک نمایه به حداقل رسانیدن
هزینه در ازای شناسایی یک مدرک مفید و به حداکثر رسانیدن احتمال دستیابی به
یک مدرک مفید منتشره است. یک نمایه هزینه- کارآمد باید پوشش دهی خود را تا
حد امکان محدود به آن مدارکی نماید که ممکن است افراد مفیدشان بدانند. به
زبان ساده ISI Thomson مجلاتی را نمایه می کند که احتمال استناد به آنها
بیشتر باشد.ولی چه شاخصی می تواند صلاحیت ورود دیگر مجلات به جمع مجلات
منبع ISI Thomson را تایید کند. جواب بسیار ساده است: فراوانی استناد به
مجلات در منابعی که پیشتر در این نمایه وارد شده اند.اگر دانشگاهها می
خواهند مجلات خود را در نمایه های سه گانه ISI Thomson وارد کنند، علاوه بر
رعایت ضوابط عمومی مانند وضعیت نشر، کیفیت مقالات، ترکیب سردبیری و
تحریریه و ... باید در جستجوی راهکارهایی باشند که به مجلات آنها از سوی
مجلات منبع ISI Thomson، استناد شود. شاید یکی از راهها تشویق محققان
دانشگاه در استناد به مدارک مجلات داخلی، در مقالات ارسالی به مجلات تحت
پوشش نمایه های سه گانه ISI Thomson باشد.
ارزیابی مقاله ISI
از جمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتیISI، کمیته
علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقاله های چاپ شده درآن، نشر به موقع
مجله و جایگاه نشر آن می باشد.
این گزارش حاوی اطلاعات ارزشمندی پیرامون مجله ها و رتبه بندی آنها می باشد.
فاکتور تأثیر (Impact Factor)، برای نخستین بار در سال 1995 و توسط
بنیانگذار ISI گارفیلد Garfield مطرح شد و به سرعت به صورت دستورالعملی جهت
گزینش بهترین مجله ها به کار رفت. حقیقت این است که این فاکتور ابزار
کاملی برای اندازه گیری کیفیت مقاله ها نمی باشد، بلکه چون روش بهتری وجود
ندارد و در حال حاضر نسبت به دیگر معیارها برای ارزیابی علمی از مزایایی
برخوردار است، لذا عموماً مورد استفاده قرار می گیرد.
JCR بیش از 7500 مجله معتبر را در حدود 200 حوزه موضوعی از سال 1997 به
بعد در بر می گیرد و با استفاده از آن می توان مجله ها را در حوزه های
تخصصی، طبقه بندی و شاخص های رتبه بندی آنها را بررسی کرد. JCR در دو نسخه
موجود است، نسخه علمی آن در بر گیرنده بیش از 5900 ژورنال علمی و نسخه علوم
اجتماعی مشتمل بر 1700 ژورنال است. JCR از طریق Web of knowledge به شرط
پرداخت وجه اشتراک قابل بررسی است.
ضریب تاثیر (IF) چیست؟
فاکتور تاثیر به صورت میانگین، تعداد ارجاعات به یک مورد قابل استناد
(نظیر مقاله پژوهشی، مقاله مروری، نامه، یاد داشت، چکیده و..) در یک مجله
علمی در طول زمانی معین تعریف شده است. فاکتور تأثیر، تعداد ارجاعات به
مقاله های منتظر شده در دو سال قبل مجله تقسیم بر تعداد مقاله های منتشر
شده در دو سال مذکور است.
در مواردی فاکتور تأثیر مجله بطور میانگین (که معدل فاکتور تأثیر طول
دوران فهرست شدن آن مجله در ISI می باشد)، نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
این شاخص مهمترین و در عین حال کاربردی ترین شاخص ارزیابی مجله ها از نظر
ISI است. این عامل همه ساله توسط ISI بر مبنای ارجاعات به هر یک از مجله
های علمی آن محاسبه می شود و نتیجه در گزارش JCR منتشر می شود.
این ضریب نه برای مقاله یا نویسنده بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه بر مبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد.
چگونه یک مقاله ISI ارزیابی می شود؟
برای اینکه بتوانید یک مقاله بنویسید، لازم است در این زمینه اطلاعاتی
داشته باشید. اگر این مقاله را برای مؤسسه اطلاعات علمی ISI می نویسید،
احتمالاً برایتان مهم است که بدانید این مقاله ها چگونه ارزیابی می شود.
امروزه ارزیابی مقاله های علمی یکی از دغدغه های جوامع علمی می باشد.
مؤسسه اطلاعات علمیISI برای ارزیابی تحت پوشش فهرست نویسی خود، سه شاخص در
نظر گرفته است:
1- فاکتور تأثیر گذار (IF): این شاخص مهمترین و در عین حال کاربردی ترین شاخص ارزیابی مجله ها از نظر ISI است.
2- شاخص فوری(Immediately): تعداد ارجاعات به مقاله های منتشر شده مجله
در سال مورد ارزیابی تقسیم بر تعداد مقاله های منتشر شده در همان سال مجله
مذکور است. این شاخص در حقیقت شیب رشد منحنی ارجاعات را بیان می کند.
3- شاخص نیمه عمر استناد(Cited Half-Life):نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر
استناد، تعداد سال هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد
پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم.
به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله
صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به
مجله را بیان می کند.
بدیهی است که وقتی مقاله های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از
دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله
های جدید مجله ارجاع داده می شود.
این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین
هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله های
مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند.
در مجموع هرچه نیمه عمرارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.
در پایان هر سال، مجله های تحت پوشش فهرست نویسی ISI که در فهرست وبگاه علم (Web of Science=WOB) قرار گرفته اند، ارزیابی می شوند.
معیارهای ارزیابی و سنجش همان شاخص های ارزیابی ISI (سه شاخص اشاره شده
دربالا) می باشند. نتایج این ارزیابی نیز درگزارش های ارجاع مجله JCR هر
سال جهت اطلاع عموم اعلام می شود.
در بین فاکتورهای بالا، فاکتور تأثیر، کاربردی ترین شاخص می باشد و
امروزه به طور گسترده ای در درجه بندی و ارزیابی مجله های مورد استفاده
قرار می گیرد. این فاکتور در حقیقت توانایی مجله و هیأت تحریریه آن را در
جذب بهترین مقاله ها نشان می دهد.
بانک اطلاعات ISI، مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجله
های علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می
باشد.
پر واضح است که منظور از پوشش جامع، فهرست نمودن کل مجله های علمی منتشر
شده در جهان نمی باشد. چرا که از طرفی مقرون به صرفه نیست و از طرف دیگر
تمام مجله های نشر یافته در جهان از استانداردهای ISI پیروی نکرده اند و از
غنای علمی لازم برخوردار نیستند. ارزیابی مجله های علمی ISI به طور مستمر و
مداوم هر دو هفته صورت می گیرد.
ارزیابی کنندگان ISI در حدود 2000 عنوان جدید را سالانه مورد ارزیابی
قرار داده و تنها 10 تا 12 درصد از مجله های علمی ارزیابی شده، انتخاب می
شوند. هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI یکسری مراحل
ارزیابی را پشت سر می گذارند.
از جمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتیISI،
کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقاله های چاپ شده درآن، نشر به
موقع مجله و جایگاه نشر آن می باشد.
لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی
قرار نمی گیرد، بلکه با بررسی مجموع عوامل، یک امتیاز کلی داده خواهد شد.
از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان
مقاله ها، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می
شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند.
اگر چه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد، اما موارد ذکر
شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا
ارزیابی کنندگان مجله های علمی در ISI نمی توانند عناوین ومنابع بکار رفته
در مقاله ها را به زبان انگلیسی ترجمه کنند.
داوری علمی و تخصصی مقاله های چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای
علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که گویای
اعتبار و غنای علمی مجله است.
سه پایگاه WOS ، EST و JCR از معتبرترین پایگاه های علم سنجی هستند که توسط مؤسسه اطلاعات علمی ISI تهیه و روز آمد سازی می شوند.
پایگاه Essential Science Indicators) ESI بر مبنای دوره های زمانی 10
ساله، به ارائه آمار در قالب شاخص های تعیین شده تولید علم از جمله رتبه
علمی کشورها بر اساس تعداد تولیدات علمی، تعدا کل استنادها و نسبت استناد
به تولیدات علمی می پردازد.
در پایگاه Web of Science(WOS) امکان جستجو و استخراج اطلاعات در طول
دوره های زمانی مختلف بر اساس شاخص های گوناگون علم سنجی وجود دارد.
پایگاه (JCR (Journal citation Reprts به ارائه گزارش استنادی نشریه ها می پردازد.
از طرفی تعداد نشریه هایی که هر کدام از این پایگاه ها نمایه می کنند نیز با دیگری متفاوت است.
بهترین معیارهای ISI برای نمایه کردن مجله ها چیست؟
در سایتISI چهار مورد به عنوان ملاک های اصلی نمایه شدن مجله آمده است که عبارتند از:
1- زمان بندی نشر، تعریف شده باشد یعنی معلوم باشد که فصلنامه است، ماهنامه است یا... و در موعد معین هم آماده شود.
2- فرآیند داوری برای مجله تعریف شده باشد.
3- قواعد نشر بین المللی را رعایت کند. برای مثال، عنوان مجله گویای محتوای آن باشد.
4- مقاله به هر زبانی که باشد مهم نیست ولی چند مورد در آن باید به زبان
انگلیسی باشد که عبارتند از: اسامی نویسندگان، عنوان، چکیده و کلمات کلیدی و
حتی الامکان منابع و مآخذ هم انگلیسی باشد.
موارد فرعی هم وجود دارد که شامل این موارد است:
1- مجله باید حوزه بین المللی داشته باشد و به یک حوزه جغرافیایی خاص تعلق نداشته باشد.
2- در حوزه آن مجله، ترجیحاً مجله مشابه نباشد یا اگر هست آن مجله معیار برتری نسبت به آنها داشته باشد.
3- افراد به وجود آورنده آن حتی الامکان افراد شناخته شده ای باشند.
4- افراد به وجود آورنده، توزیع جغرافیایی مناسبی داشته باشند مثلاً همه ایرانی نباشند.
البته موارد فرعی، نمره اضافه دارد و در قبولی یا رد مجله از طرفISI نقش بازی نمی کند.
طریقه نگارش چکیده مقاله برای ارائه در نشریات بین المللی
چکیده مقاله: Abstract
در مجلات علمی، چکیده مقاله هم معنی خلاصه است. اما در لغت
نامه این دو معنا تعریفیمتفاوت دارند. بعضا در متون علمی هر دو به
یک معنی بکار می روند. بطوریکه بعضی مجلات از یک لغت برای هر دو
مفهوم استفاده مینمایند، البته این روش فراگیر نیست و بسیاری مجلات
بین چکیده و خلاصه مقاله تمایز قائل هستند. (معمولا چکیده مقاله ای که قبل
از ارسال اصل مقاله برای یک مجله ارسال میگردد، چکیده مقاله پیشین نامیده
میشود که با چکیدهای که در پایان مجلات آورده میشود چکیده پسین تفاوت اساسی
دارد).
چکیده مقاله قسمتی است که خواننده بعد از جذب شدن توسط عنوان
مقاله به آن نگاه کرده و آنرا میخواند، چکیده علاوه بر کوتاه
بودن باید بطور معنی داری خلاصه شده و حاوی مطالب اصلی و مهمترین
یافته های مسلم مقاله باشد.
باید به مجلهای که می خواهید برای آن مقاله بفرستید نگاه کرده و
طول متوسط چکیده ها رااز آن استخراجنمائید، علاوه براین باید به
قسمت "توضیحاتی برای نویسندگان" رجوع کرده و اگر قوانین و ضوابط
خاصی برای نوشتن چکیده در آن ذکر شده آنرا رعایت نمائید. مثلا
معمولاً گفته می شود که چکیده باید بین صد تا صد و پنجاه کلمه باشد .
چکیده باید حاوی بخشهای زیر باشد:
- حقایق واصول بکار برده شده
- روشها
- نتایج اصلی
- اهمیت نتایج و تعبیر و تفسیر آنها
چکیده مقاله باید حاوی مطالب و حقایق یافت شده در کار تحقیقی، و
مهمترین نتایج و میزان اهمیت کار انجام شده بوده ومعنی هر یک از
یافته ها را بیان نماید. نباید در چکیده مطالبی رابیان نمود که در
مقاله نیامده است بلکه بایدیافته های مرتبط بامقاله را در برداشته
و دقیق باشد .
نباید در قسمت چکیده از عباراتی مثل "اهمیت یافته ها در این
مقاله بحث شده است..." استفاده نمود زیرا اینعبارت و نظایر آن
هیچگونه اطلاعاتی را به خوانندگان نمی دهند و غیر مفید هستند و فقط
محدودیت استفاده از کلمات را برای شما بیشتر می کنند.(سقف150کلمه)- .
بجای اینها باید یافته ها راذکر نموده و بیان کنید که چرا این یافته
ها مهم هستند .
چهار جزء اصلی هر چکیده عبارتند از :
1 - یافته هایتان ، یا چیزی که قصد یافتن آنرا داشتهاید. این
موضوع ممکن است قبلا در قسمت عنوانمقاله ذکر شده باشد.
2 - اگر روشهای بکار برده شده در کار تحقیقی جالب هستند توضیحی
راجع به آنها ذکر کنید در غیر اینصورت لزومی به اینکار نیست .
3 - نتایج اصلی کار را همراه با تعابیراصلی آنها بصورت شفاف وواضح
ذکرکنید.هرگزنبا ید از توصیفات مبهم استفاده نمائید. تعبیر و تفسیر از
نتایج را براساس اهمیت ، کاربرد و استنباط از آنها ذکر نمائید .
4-حجم یک چکیده نباید بیش از 150کلمه باشد.
هر یک از موارد فوق را حداکثر در چند جمله ذکر نموده و از کلمات
اختصاری که در متن استفاده نمودهایدو یا خود آنها را مخفف کرده و به
اختصار آورده اید، در قسمت چکیده استفاده ننمائید. در چکیده از اشکال و
جداول استفاده ننموده و بهآنها آدرس هم ندهید. از عبارات ساده و
مسلم همراه با مقادیر و اعداد استفاده کنید. مثلا بنویسید:"هشتادوشش
درصد ( 86%) بیماران بعد از درمان سلامت خود را به دست آوردند "
در چکیده جملات را طوری ننویسید که نیاز باشد به منبعی آدرس بدهید
ولی اگر لازم شد که درچکیده به منبعی آدرس دهید باید تمام مشخصات
منبع یعنی: زمان چاپ ، نام نویسندگان، نام مجله و غیره راذکر کنید
.
چگونه یک مقاله علمی را خواندنی تر بنویسیم؟
مارتین گرگوری بیش از یک دهه پیش در مجله «نیچر» نوشت: «دو نوع نوشتار
علمی وجود دارد. یک نوع برای جلب خواننده و نوع دیگر فقط برای اینکه مورد
ارجاع قرار گیرد و این نوع دوم مانند یک بیماری عفونی به سرعت در حال گسترش
است.»
به نظر میرسد در این مقطع زمانی نیز تغییرات بسیار محدودی ایجاد شده
است. هنوز هم حجم زیادی از مقالات علمیمنتشره فقط توسط دانشمندان و
محققانی که به موضوع مقاله علاقهمند هستند، مورد مطالعه قرار میگیرد و
افرادی که به مطالعه گذرای مقالات علمی میپردازند، بیشتر به صفحات علمی
روزنامهها و مجلات علمی عام مراجعه میکنند.
با وجود مقالات فراوانی که در مورد نحوه نگارش صحیح و قابل فهم برای جلب
توجه خوانندهها وجود دارد، دانشمندان نباید از فقدان راهنماهای مناسب
برای نحوه نگارش مقالات گلایه داشته باشند. بسیاری از ژورنالیستها و
نویسندگان حرفهای این دو کتاب استاندارد در مورد نحوه نگارش مقاله خوب و
علمی را مورد توجه قرار میدهند: اجزای سبکهای نگارشی (استانک، وایت
1959) و درباره خوب نوشتن (زینسر 1976) حال آنکه این کتابها و کتابهای
مشابهشان برای بسیاری از دانشمندان ناشناختهاند. با وجود اینکه این
کتابها نحوه نگارش صریح مقالات علمی را به طور دقیق بیان نمیکنند ولی از
جهت بیان نحوه صحیح سازماندهی مطالب و نگارش مقالات شیوا و حاوی اطلاعات
مفید، بسیار با ارزشند.
مهمتر اینکه این قبیل کتابها حامل یک پیام مهم هستند که نویسندگان باید مطالب را برای خوانندگان بنویسند نه برای خودشان.
البته هنوز هم بسیاری از مقالات علمی و پزشکی، حاوی مطالب طولانی و مبهمی
هستند که بیشتر خوانندگان و حتی آنهایی را که آگاهی مناسبی به موضوع
دارند نیز گمراه میکنند.
مسلماً محدودیتهایی در شکل و ساختار مقالات علمی وجود دارد. در یک مقاله
علمی علاوه بر در نظر گرفتن نکاتی که مورد نظر مجلات علمی مختلف است باید
مقدمه، مواد و روشها، نتایج و بحث در مورد نتایج در ارتباط با تئوری اولیه
آورده شود. ماهیت مقالات علمی بیان نتایج و بحث بدون خطا (bias)،
محدودیتهایی را در نحوه نگارش مقاله ایجاد میکند: بیان نتایج در جملات با
فعل مجهول (passive) به آن شکل غیر شخصی میدهد و لزوم به کار بردن مراجع
مختلف نیز مانع میشود که متن مقاله به خوبی دنبال شود. با این وجود، این
قوانین به قدری انعطافپذیر هستند که بتوان مقالهای نوشت که حاوی مطالب
مفید و جالب توجه باشد.
10 فرمان برای نگارش علمی و جذاب
1- یک تفکر قدیمی در معماری وجود دارد که میگوید شکل اشیا از عملکردشان
پیروی میکند. این تفکر در نگارش هم وجود دارد. بسیاری از دانشمندان عقیده
دارند هیچ چیزی مهمتر از نتایج مقالاتشان نیست.
اما واقعیت این است که اولین عملکرد مقاله انتقال پیام به خواننده و
متقاعد کردن وی به ارزشمند بودن تحقیق انجام شده است بنابراین بهتر است قبل
از شروع به نوشتن، در مورد پیام موضوع تأمل شود. حتی بهتر است پیش از
نوشتن عنوان مقاله، راجع به نتایج مقاله نیز اندیشیده شود. دانشمندان
امروزی کمتر به بیان نتایج خام میپردازند و هدفشان تفسیر و بحث بهتر نتایج
است (Horton,1995).
یک نویسنده ممکن است موضوعی را در ذهن خود روشن و واضح تصور کند و نیازی
به توصیف و تفسیر حس نکند در صورتی که خواننده ممکن است اصلاً چنین تفکری
نداشته باشد. تمام تردیدها توسط خوانندگان مختلف از این تفکر نویسنده ناشی
میشود که مطلبی که در اثر بحث و گفتگوی زیاد برای وی مسجل و بدیهی شده
است برای خواننده نیز واضح و روشن است. گاهی اوقات، نتایجی که مربوط به
موضوع اصلی نیستند هر قدر هم که جالب باشند، بهتر است حذف شوند و اگر این
نتایج حذف شده مفید و اساسی باشند بهتر است در یک مقاله دیگر مطرح شوند.
یک نوشتار باید یک پرسش اصلی را پاسخ دهد و بیتوجهی به این موضوع از
دلایل شایع بیمیلی خوانندگان نسبت به مطالب است .(Lambert et al 2003)
این پرسش باید مشخص، جدید، مورد علاقه و استقبال جامعه علمی باشد (Perneger
& Hudelson, 2004).
خوانندگان مجلات فوق تخصصی به توضیحات اضافه و طولانی درباره موضوع مورد
بحث علاقهای ندارند، در حالی که در مجلات عمومی، برای ایجاد پس زمینه
علمی مناسب برای خوانندگان نیاز به توضیحات تکمیلی احساس میشود. به طور
کلی دانشمندان باید خود را جای خوانندگان گذاشته و عمق و جزئیات لازم مطلب
را از دیدگاه خوانندگان بررسی کنند.
2- مورد دیگر استفاده از شیوایی و فن بیان مناسب در حین پیروی از
اسلوب مقالهنویسی است. David Reese چنین عنوان میکند که در یک مقاله
پزشکی، علمی یا هر نوع دیگر، نویسنده باید با استفاده از لغات متداول سعی
کند که خواننده را نسبت مطلب نوشتهشده متقاعد سازد. در عین حال، علیرغم
تلاش برای فصاحت مطالب، هرگز مشاهدات و حقایق ارایهشده در مقالات نباید
تحت تأثیر فن خطابه قرار گیرند.
به عنوان مثال در یک مقاله ضرورتی برای استفاده از صفات و قیدهای پیچیده
وجود ندارد و در صورتی که بیان نتایج و بحث منطقی و روان باشند، خواننده
نیازی به لغات نامفهوم و غیر ضروری جهت درک بهتر مطلب احساس نمیکند.
کلمات غیر ضروری بهتر است حذف شود. یک نگارش پرتوان، معمولاً مختصر و
فشرده است. این موضوع در مورد نوشتههای عمومی نیز مصداق دارد. هر قدر در
یک نوشته ترکیبات طولانی و پیچیده و توضیحات اضافی در پرانتز بیشتر باشد،
خوانندگان و حتی علاقهمندان به موضوع را از ادامه مطالعه باز میدارد.
بهترین و مطمئنترین کار برای جلب توجه خوانندهها بیان مطالب به صورت
صریح، قطعی و مشخص است.
3- خوانندگان انتظار دارند هر نوع اطلاعات خاص موجود در یک مقاله را در محل مخصوص آن پیدا کنند. در صورتی که جابجاییهای زیادی در محلهای ارایه اطلاعات ایجاد شود، مثلاً برخی نتایج بدون آنکه در قسمت یافتههای مقاله ذکر شده باشند در بحث مورد ارزیابی و تفسیر قرار گیرند، خواننده را سردرگم میکنند. مطالبی که قرار نیست در قسمت بحث مطرح شود بهتر است از قسمت نتایج حذف شود.
4- عنوان مهمترین عبارت یک مقاله است. اگر خوانندهای اهمیت نوشتهای را از عنوان آن برداشت نکند به خواندن آن ادامه نمیدهد. عنوانهای طولانی حامل اطلاعات بیشتری هستند ولی توجه کمتری جلب میکنند، بهخصوص در افرادی که با نگاه سریع و گذرا از روی عناوین موجود در فهرست مجلات، مقاله مورد نظرشان را انتخاب میکنند. عنوانهای کوتاه جذابتر هستند ولی ممکن است مفهوم کامل را نرسانند. عناوینی که از لغات ایهامدار استفاده میکنند، جذابیت بیشتری برای خوانندگان دارند، ولی نباید به تبیین محتوای اطلاعاتی مطلب بپردازند. در نهایت در هنگام انتخاب عنوان مناسب، باز هم بهتر است نویسنده خود را در جایگاه خواننده قرار دهد.
5- خلاصه مقاله نیز دارای اهمیتی تقریباً مساوی با عنوان است، گاهی تنها بر اساس خلاصه مقاله یک خواننده تصمیم میگیرد مقاله را بخواند یا آن را کنار بگذارد. هر قدر هم یک مطلب حاوی اطلاعات قیمتی و مهم باشد، در صورتی که در خلاصه مطرح نشده باشد، خواننده علاقهای به ادامه دادن مطالعه پیدا نمیکند. خلاصه مقاله به دو شکل نوشته میشود؛ نوع آزاد که شامل یک پاراگراف است و بیشتر در مقالات مولکولی و بیولوژی سلولی استفاده میشود و نوع ساختاری که هر چهار قسمت مقاله در آن رعایت میشود و بیشتر در مقالات کلینیکال استفاده میشود. در مورد اینکه بهتر است خلاصه پیش از نوشتن مقاله تهیه شود یا پس از اتمام آن، بهتر است که هر دو روش یکبار مورد ارزیابی و آزمایش قرارگیرد و سپس روش مناسبتر را انتخاب کنیم.
6- بین بررسی متون و مقدمه مقاله اختلاف زیادی وجود دارد، مقدمه نباید تا جایی که امکان دارد به مرور متون بپردازد هدف اصلی آن طراحی یک نقشه است که نویسنده ابتدا به طور عام لزوم بررسی موضوع را عنوان میکند و سپس با نشان دادن روشها به یک سؤال اصلی که همان هدف مقاله است، میرسد. یک تاریخچه کوتاه که اهمیت مطالعه را عنوان میکند و اطلاعات قبلی موجود در این زمینه را بیان کرده و نقایص موجود را نمایان میسازد، عموماً در مقدمه آورده میشود.
7- قسمت مواد و روشها در مقاله باید به طور تخصصی و با جزئیات کامل مطرح شود. به نحوی که محققان دیگر نیز بتوانند آن را انجام دهند. یک اشتباه شایع در این قسمت، بیان نشدن برخی جزئیات ضروری است که خواننده را از درک صحیح روش انجام مطالعه باز میدارد، بنابراین قرار دادن خود به جای خواننده در این قسمت نیز بسیار مفید خواهد بود. شرکتهایی که محصولات آنها مورد استفاده قرار گرفته به طور خلاصه باید لیست شوند.
8- نتایج باید با یک نظم و توالی منظم ارایه شوند، بیان نتایج باید از توالی منطقی پیروی کند و نه از ترتیب زمانی. در غیر این صورت درک آنها مانند چیدن قطعات پازل در کنار هم است که میتواند بسیار گیجکننده باشد. از ارایه نتایج غیر ضروری که تأثیر چندانی در بحث ندارند باید پرهیز شود تا خواننده سردرگم نشود و پیام اصلی نیز کمرنگتر نشود. هدف از نوشتن یک مقاله تحقیقاتی، ارایه یک فرضیه و بحث و تفصیل و تفسیر در مورد آن است. بنابراین بحث یک مقاله باید کاملاً روان و مرتبط با نتایج و با تفسیرهای کامل و ذکر منابع مختلف باشد. تفکرات و اندیشههای تحقیقاتی باید با دلایل مستدل و مستند حمایت شوند و به طور کاملاً واضح و روشن مورد ارزیابی قرار گیرند تا خواننده بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
9- در نهایت، افزایش تعداد مقالات تحقیقاتی و مقالات مروری نشاندهنده افزایش فشار بر محققان است تا در زمینههای مورد علاقه خود همگام با مقالات روز باشند. اگرچه روزانه بر تعداد الگوها و راهنماها برای نوشتن یک مقاله گویا و قابل درک افزوده میشود، دانشمندان از میان حجم زیادی از مقالات از همین الگوها جهت انتخاب مقاله مورد نظرشان استفاده میکنند. دانشمندان کماکان مقالات را، در صورتی که به عنوان آنها علاقهمند باشند یا پرسش و پاسخهای مهمی را در برداشته باشند، مطالعه میکنند و هر قدر یک مطلب بهتر و منطقیتر نوشته شود خوانندگان بیشتری را جذب میکند و بیشتر مورد ارجاع سایر مقالات واقع میشود.
10- و بالاخره این که در نظر گرفتن دو نکته هنگام مقالهنویسی بسیار
مهم است: پیام اصلی و خواننده مقاله، چرا که تمام هدف نویسنده متقاعد کردن
خواننده به ارزش و اهمیت تحقیق انجام شده است و اگر او به خوانندهها
بیتوجهی کند، خوانندهها نیز به نوشتههای او بیتوجهی میکنند.
چهارچوب مقاله و قواعد مقاله نویسی
تحقیق و پژوهش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به جرات میتوان گفت که همه
پبشرفت های علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه شناسی بر پایه تحقیق و
پژوهش استوار است. اصلی ترین و مهمترین شیوه ارائه نتایج یک مطالعه و
تحقیق، تهیه مقاله پژوهشی است و محققی در صحنه تولید وانتشار علمی موفق
است که بتواند نتایج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از
آنجا که نوشتن صحیح و مناسب یک مقاله یک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی
میباشد، در اینجا سعی شده است که به بررسی روش های صحیح نگارش مقالات
پژوهشی پرداخته شود. به طور کلی هر مقاله پژ وهشی شامل اجزای اصلی زیر است:
عنوان
نام نویسنده یا نویسندگان
اطلاعات تماس
چکیده
واژگان کلیدی
مقدمه
مبانی نظری تحقیق
روش تحقیق
یافته های تحقیق
بحث و نتیجه گیری
فهرست منابع
عنوان مقاله
1) اولین بخش یک مقاله عنوان است که باید اشتراکاتی با موضوع اصلی
تحقیق داشته باشد و به شکلی جذاب جملهبندی شده باشد. نکات زیر در انتخاب
عنوان مقاله قابل توجه هستند:
2) عنوان مقاله حتی الامکان باید دقیق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات ناآ شنا یا اختصاری خودداری شود.
3) عنوان مقاله حتی الامکان باید جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد.
4) به طور معمول (نه همیشه) و در نامگذاری اکثر تحقیق ها این نکات در
نظر گرفته می شود: چه چیزی را میخواهیم بررسی کنیم، در چه جامعه ای، در
کجا و در چه زمانی. مثلا عنوان یک مقاله میتواند این باشد: بررسی رابطه سطح
سواد مادران و تغذیه کودکان در شهر تهران سال 1386
5) عنوان باید «فاقد پیش داوری» باشد. به عنوان مثال، انتخاب این
عنوان برای یک مقاله، مناسب به نظر نمی رسد: بررسی علل بی علاقگی رانندگان
نسبت به بستن کمربند ایمنی!
6) اگر کلماتی در توصیف ویژگی مطالعه شما نقش کلیدی دارند حتما در
عنوان خود آن را بگنجانید. مثل مطالعه آینده نگر مطالعه دوسویه کور یا
مطالعه تصادفی شده
7) هیچ گاه نباید در عنوان مقاله نتیجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.
نویسندگان و آدرس ها
اسامی نویسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته اند باید بطور کامل
ذکر شود. همچنین نویسنده اصلی که مسئول ارتباط با خوانندگان است باید مشخص
شده و آدرس کامل و شماره تلفن وی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
چکیده تحقیق
چکیده پس از عنوان بیشتر از سایر بخشهای یک مقاله خوانده میشود و در
چکیده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتایج تحقیقق بصورت
خلاصه ذکر می شود. متن بسیاری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نیست و
گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداریم و از این رو چکیده مقاله اهمیت
زیادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکیده 150 تا 250 کلمه محدود است.
واژگان کلیدی
چند واژه کلیدی که از اهمیت زیادی در مطالعه برخوردارند، در این قسمت ذکر
می شود. ضمن این که با ذکر واژه های کلیدی در سایتهای علمی می توان به
دنبال مقاله نیز گشت. به طور معمول تعداد این واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر
گرفته می شود.
مقدمه
مقدمه یک مقاله پژوهشی ضمن بیان مسئله و تشریح موضوع به آن مسئله پاسخ
میدهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آن چه بوده است. در حقیقت با مطالعه
مقدمه یک مقاله پژوهشی، خواننده با مسئله تحقیق آشنا شده و ضرورت انجام
پژوهش را درک میکند. متن مقدمه باید روان باشد و حتی الامکان به صورت خلاصه
و حداکثردر 2 صفحه تایپ شود.
مبانی نظری تحقیق
ادبیات تحقیق یا مبانی نظری، به تشریح مفاهیم، تعاریف و تاریخچه موضوع
تحقیق می پردازد. نویسنده مقاله باید بر ادبیات تحقیق مسلط بوده و مبانی
نظری موضوع تحقیق خود را به طور مختصر ولی کاربردی بیان نماید. مبانی نظری
تحقیق باید با استناد و ارجاع علمی آورده شود. یک مقاله خوب باید بخش مبانی
نظری قابل قبولی داشته باشد.
روش تحقیق
در این قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضیح داده می شود.
همچنین نمونه های مورد بررسی، چگونگی نمونه گیری، جامعه هدف، مراحل اجرائی
پژوهش و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها ذکر می شود. در این قسمت در مورد تغییر
بیشتر بحث شده و روش اندازه گیری و میزان دقت و چگونگی کنترل آنها بیان می
شود.
یافته های تحقیق
در این قسمت نتایج بدست آمده از پژوهش ذکر می شود. نتایجی کلیدی مطالعه
باید با کلمات روان و دقیق و بدون بزرگ نمایی ذکر شود. از روشهای مختلفی
برای ارائه نتایج استفاده می شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک
ارزنده ای به ارائه مطلب بطور ساده تر می نماید اما لازم است داده های
جداول و نمودارها به طور کامل تشریح شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
در مواردی که از روش ها و آزمون های آماری برای بررسی نتایج و تحلیل داده
ها استفاده شده باشد، باید نوع آن نیز ذکر شود.
بحث و نتیجه گیری
در این قسمت به تفسیر نتایج ارائه شده می پردازیم. همچنین می توان به
مقایسه نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر با نتایج سایر مطالعه ها پرداخت و
با توجه به مجموعه شواهد نتیجه گیری نمود. در صورت لزوم می توان
پیشنهادهایی برای انجام مطالعات بهتر و کامل تر در آینده ارائه داد.
فهرست منابع
در پایان لازم است کلیه منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته
اند، به شیوه ای مطلوب ذکر شوند. شیوه نگارش منابع در نشریات مختلف متفاوت
است و بهتر است از راهنمایی این نشریات و شرایط نگارش مقالات کمک بگیریم.
چند نکته اساسی در ارسال مقالات به نشریات علمی
به یاد داشته باشید که قبل از ارسال چکیده مقاله خود به یک مجله، ابتدا
فرم نحوه نگارش مقاله را از آن مجله دریافت نموده و چکیده خود را در قالب
آن فرم تهیه و تایپ نمایید (به عنوان مثال تعداد کلمات، فونت، تعداد خطوط،
فاصله خطوط از کناره های صفحه و…)
9) عدم ارتباط موضوع مقاله با رویکرد نشریه
فروش ویژه مودم همراه 3G مدل ZTE MF61